Vlaco vzw bestaat dit jaar dertig jaar. De vzw startte in 1992 als de “Vlaamse organisatie ter bevordering van de afzet van gft- en groencompost”, maar werd doorheen de jaren veel meer dan dat.
Anno 2022 blijven Vlaco en haar leden zich inzetten om méér te halen uit de biologische kringloop, zowel thuis als in de professionele kringloop.
Het gebruik van compost en digestaat is het cruciale sluitstuk in de biologische kringloop.
In 2021 is er in Vlaanderen ruim 1 miljoen ton bioafval verwerkt tot compost en werd 1,5 miljoen ton bioafval samen met mest en energiegewassen omgezet tot een digestaatproduct.
Er is een duidelijk toenemende vraag naar compost- en digestaatproducten en niet alleen voor de lokale markten.
Compost wordt vooral gewaardeerd omwille van het hoge stabiele organischestofgehalte en biedt potentieel voor koolstofvastlegging in de bodem. Compost wordt tegenwoordig vooral afgezet in groenvoorziening, zowel in particuliere tuinen als in openbaar groen. In de potgrondsector is er een toenemende interesse in compost met het oog op verduurzaming en vervanging van veen.
De digestaatproducten bevatten hogere gehaltes aan nutriënten en zijn ideale kwaliteitsvolle organische meststoffen. Dunne fractie digestaat en effluent komen vooral op de Vlaamse bodem terecht. Deze producten hebben een interessante N/P-verhouding. De N-behoefte van de gewassen kan zo bijna volledig met organische producten worden ingevuld. De digestaatproducten die veel organische stof bevatten, zoals dikke fractie digestaat en gedroogd digestaat, gaan vooral op export. Dit betekent helaas wel dat er amper koolstof via digestaat op de Vlaamse bodems terechtkomt.
Energiecrisis zorgt voor toenemende vraag naar (en prijs van) compost- en digestaatproducten.
De intrinsieke waarde voor compost- en digestaatproducten was in het verleden veel hoger dan de reële prijs die voor de producten werd betaald. Door de recente explosieve prijsverhogingen voor kunstmest zijn de vraag en betalingsbereidheid voor kwalitatieve recyclageproducten sterk toegenomen.
Om maximaal in te spelen op de specifieke eisen van de verschillende afzetmarkten, is productdifferentiatie cruciaal. Vlaco zet hier samen met haar leden op in – denk aan de ontwikkeling van producten als moestuincompost, topgazoncompost, houtcompost als bestanddeel
voor verbeterde potgronden of dunne fractie digestaat na scheiding, gedroogd digestaat, ammoniumsulfaat en mineralenconcentraat. Daarnaast ontwikkelde Vlaco een methodiek om de intrinsieke waarde van organische meststoffen en bodemverbeterende middelen te berekenen. Dit laat toe een vergelijking te maken met gangbare en minder duurzame alternatieven (zoals kunstmest) en de producten met hun specifieke samenstelling onderling te vergelijken:
Dit is nog steeds significant hoger dan de reële marktwaarde, maar we merken toch dat ze dichter bij elkaar komen. Jammer is uiteraard dat de koolstofwaarde nog financieel wordt ondergewaardeerd in vergelijking met nutriënten.
Vlaco vzw helpt om thuis de kringloop te sluiten.
Ook in het dagelijkse leven van ‘de Vlaming’ doet Vlaco er in 2022 alles aan om de biologische kringloop nóg te verbeteren. Zo legt Vlaco zich toe op het vermijden van voedselverlies bij de burger thuis en kringlooptechnieken die in de tuin soelaas kunnen bieden voor de veranderende klimaatomstandigheden. Denk maar aan mulchmaaien, meer water in de tuin houden, compost gebruiken, enzovoort.
Dat een focus op voedselverlies nodig is, staat buiten kijf. Een gemiddeld Vlaams gezin gooit per jaar maar liefst 369 euro aan voedsel weg (1). Dit betekent dat er in Vlaanderen 240.925 ton voedsel verloren gaat, een hallucinant getal.
Met de ‘Plan-eet’ app wil Vlaco tips en tricks aanbieden om de burger te helpen zo bewust mogelijk om te gaan met voedsel. Denk aan technieken om voedsel optimaal te bewaren, leuke recepten om restjes in te verwerken tot zelfs tips om in de winkel enkel te kopen wat je nodig hebt. Want wat je niet te veel koopt, moet je natuurlijk ook niet weggooien.
Daarnaast kan de burger met ‘Plan-eet’ een inschatting maken van hoeveel eetbaar voedsel hij/zij dagelijks weggooit. De app houdt deze cijfers nauwkeurig bij en geeft zo een handig overzicht van hoeveel voedsel er op week- of maandbasis verloren gaat. ‘Plan-eet’ is dan ook meer dan een app die ons bewust maakt van voedselverspilling, maar eentje die een handige leidraad zal worden om bewuster met voeding om te gaan. Want dat is goed voor de portemonnee. En nog beter voor de planeet.
Uitdagingen voor de toekomst.
Al dertig jaar doet Vlaco er alles aan om de biologische kringloop te sluiten, maar de sector staat nog voor tal van uitdagingen.
De huidige energiecrisis doet de interesse in recyclageproducten toenemen en geeft een boost aan de afzet. We hopen dat de huidige kennismaking met onze compost- en digestaatproducten zal leiden tot een blijvende inzet ter vervanging van schaarse grondstoffen.
Als we één ding geleerd hebben na afgelopen zomer, is het wel dat water snel een schaars goed kan worden. Compost kan een belangrijke rol spelen om water beter vast te houden in de bodem, want met compost steek je een spons in de grond. Compost helpt in de strijd tegen uitdroging van de bodem én vergemakkelijkt ook de infiltratie van water bij hevige regenbuien.
Het is belangrijk om de biologische kringloop zo groot en zuiver mogelijk te sluiten. De verplichte selectieve inzameling van gft-afval vanaf 1 januari 2024 staat hoog op de agenda. De vergisting van bioafval biedt nieuwe opportuniteiten voor de groene energie. Zuiverheid van de input blijft cruciaal om een mooi eindproduct af te leveren.
Op naar nog meer uitdagende en mooie jaren dus!