Om een gazon aan te leggen rondom een nieuwbouw of verbouwing moet er in de meeste gevallen grond worden verzet of aangevuld. Als alles er als een biljartveld bij ligt en het gras begint te kiemen, steekt ook het onkruid de kop op. In een zomer zoals we die vorig jaar kenden, is het duidelijk dat het onkruid zich sneller ontwikkelt dan het gras. Zo botsten we in september op een ‘vers’ grasveld dat voor een deel overwoekerd was door hanepoot, een eenjarig en vrij fors onkruid dat tot één meter hoog kan worden. We hebben het gazon geverticuteerd en doorgezaaid. En het resultaat mag er zijn.
Bij een dergelijke overwoekering is de eerste reactie om de grond te bewerken en opnieuw te zaaien. Maar we waren al in de tweede helft van september, vrij laat op het seizoen dus om gazon te zaaien. De kans dat het gazon beter zou herstellen na doorzaai leek ons groter dan wanneer we alles opnieuw zouden aanleggen en inzaaien. Bovendien waren we er op deze manier met minder bewerkingen vanaf, en was onze eerdere investering in graszaad ook niet geheel verloren.
De hanepoot was op sommige plekken al in zijn pluim aan het komen. Deze plant gedijt heel goed op voedselrijke en bewerkte grond. Hij kan in stevige pollen groeien en heeft een ruim ontwikkeld wortelstelsel. Hoewel het een eenjarige plant is, verstikt hij tijdens zijn snelle groei alles wat errond staat.
Bij wijze van test hebben we in september het gazon geverticuteerd en doorgezaaid. Eliet geloofde in ons idee en stelde ons een gewone verticuteermachine en een met zijafleg ter beschikking. Na de verticuteerbewerking – die toch veel hanepoot naar boven bracht – hebben we het geverticuteerde gazon doorgezaaid.
Als eerste hebben we de grasmat op circa 2 centimeter gemaaid en het maaisel verzameld. Daarna zijn we beginnen verticuteren in twee richtingen. Omdat het onkruid dieper zit dan de graswortels wilden we ook iets dieper snijden dan bij standaard verticuteren nodig is. We hebben in de ene rijrichting op ongeveer 2 millimeter diepte gewerkt. Als we – in een tweede bewerking – in de dwarsrichting reden, hebben we de werkdiepte iets verhoogd tot pakweg 4 millimeter. In principe is één werkgang voldoende om te verticuteren. Om echter de taaie pollen
van de hanepoot echt los te krijgen, verkozen we een extra werkgang. De werkdiepte instellen gebeurt door de hoogte van de twee voorwielen af te stellen. Rekening houdend met de slijtage aan de messen is het aangewezen om hier af en toe te checken of er niet moet worden bijgesteld.
Bij de eerste bewerking hebben we geverticuteerd met de Eliet C550ZR Collector, de zelfrijdende verticuteerder met zijafleg, en dit op een werkdiepte van 2 mm. Met de Collector kunnen er zelfs meerdere ‘zwaden’ gras worden bijeengelegd zodat er maar elke meter een goedgevuld zwad ligt dat makkelijk en snel kan worden samengeharkt. We kregen van Eliet een tweede verticuteermachine ter beschikking die we als test gebruikten om in de dwarsrichting te werken. Dit nieuwe zelfrijdende model heet E550ZR en is een gewone verticuteermachine. Met ‘gewoon’ bedoelen we hier zonder zijafvoer. Dat materiaal, dat in omvang veel kleiner was dan bij de eerste verticuteerbeurt, hebben we met de grasmaaier opgevangen.
Als laatste stap hebben we het terrein doorgezaaid met een doorzaaimengsel. Bij het doorzaaien wordt het zaadje afgelegd in een zaaigeul van tussen de 8 en 10 mm diep. Het is belangrijk dat de zaadjes in de bodem zitten want dit beschermt ze tegen droogte en versnelt het kiemproces. In het najaar mag je iets minder diep zaaien: het risico op uitdroging is immers geweken, en het laat toe dat de zaadjes iets sneller opkomen en zo nog maximaal kunnen genieten van de weinige zonne- uren om nog voor de winter helemaal uit te groeien. Na het doorzaaien hebben we een kleine fractie meststoffen gegeven om ook de hergroei van het bestaande gras te stimuleren. Dat deden we zowel aan het
ingezaaide gedeelte als aan het deel dat enkel geverticuteerd werd. Op de foto is duidelijk te zien dat de ingezaaide werkgangen mooi groen en vol staan en dat de stukken die we (om de vergelijking te kunnen zien) niet doorgezaaid hebben veel minder dicht staan. De foto’s zijn een maand na het doorzaaien genomen.
E550ZR
We hebben twee zelfrijdende verticuteermachines met een werkbreedte van 55 cm gehad: de Eliet E550ZR die het losgemaakte gras, vilt en onkruid op de klassieke manier in de breedte van de machine achter zich openspreidt, en de Eliet C550 Collector die het opgeraapte mos in een vijzel gooit. De vijzel transporteert het naar de zijkant zodat het in een mooi zwad wordt afgelegd. Beide machines zijn identiek op vlak van werking en technische kenmerken. Als er veel gras moet uitkomen dan vraagt de versie met vijzel de nodige tijd om het gras naar opzij te transporteren. In de praktijk hebben we daar geen hinder van ondervonden.
De Collector kost ongeveer 500 euro meer, een optie die volgens ons haar geld waard is. Na enkele verticuteerbeurten is de optie al terugverdiend door de tijdswinst bij het opruimen.
Wat deze twee Eliet-modellen bijzonder maakt, is de kwaliteit van het verticuteren. Beide machines zijn voorzien van de zogenaamde Double CutTM-messen van Eliet. Dit zijn heel dunne (1,5 mm) mesjes die op slechts 15 mm afstand staan gemonteerd. In één werkgang wordt het gazon dus heel intensief doorkamd. Een bijkomend voordeel is dat de messen ‘overtop’ draaien. Mos en vilt worden zo nog beter uit de grasmat losgetrokken wat het reinigingseffect verhoogt.
De Eliet E550ZR is een zelfrijdende verticuteermachine met een werkbreedte van 55 cm. Met haar 6,5 pk sterke Honda GX200-motor heeft ze voldoende kracht voor stevig verticuteerwerk tegen een constante rijsnelheid van 2,5 km/u. De aandrijving loopt via een rubberen loopwals met een diameter van 15 cm, die tevens het bewerkte gazon aandrukt.
Op het eerst zicht niet merkbaar, maar wel in de polsen te voelen is het trillingsgedempt stuur dat 10 cm in de hoogte verstelbaar is en ook allebedieningselementen groepeert. De machine, die toch 93 kg weegt, is goed hanteerbaar door haar uitgekiende gewichtsverdeling. Dat gecombineerd met een compacte bouw maakt dat ze korte bochten kan nemen in de hoeken of om rond bomen en perken te rijden. Zelfs om 180° te draaien hoef je geen zware manoeuvres te doen.
In principe wordt er op circa 2 mm diepte geverticuteerd. De machine beschikt hiervoor over Permanent Puntige MessenTM die zelfslijpend zijn. Door het voordurende contact met de aarde gaan de messen weliswaar slijten, maar ze verliezen hierbij nooit hun scherpe punt. De grijpkracht van de messen op het mos en vilt wordt dus niet beïnvloed door de slijtage, waardoor de Eliet-verticuteermachine steeds haar rendement behoudt. De werkdiepte kan heel precies worden geregeld via een traploze verstelling op elk voorwiel. Door de beperkte diepte snijden de messen niet door de graswortels waardoor het gazon sneller herstelt.
C550ZR Collector
De Eliet C550ZR Collector is qua technische kenmerken en capaciteit nagenoeg identiek aan de E550ZR. Maar hij kan meer: hij gooit het materiaal in een afvoerkanaal waar het met een vijzel naar de zijkant van de machine wordt afgevoerd. Bij de volgende werkgang kan dit zwad door de machine terug worden opgenomen en samen met het uitgeharkte materiaal van deze tweede werkgang in één berm worden afgelegd op de eerste werkgang. Zo kan de C550ZR Collector het mos en vilt van één meter werkbreedte op één zwad bijeen brengen. Dat geeft een enorme tijdswinst bij het opruimen en staat niet in verhouding tot de 500 euro meerprijs voor deze optie.
DZC450-doorzaaicombi
De DZC450 is de kleinste broer uit het gamma Eliet-doorzaaicombi’s. Het werkingsprincipe van deze doorzaaimachine is vergelijkbaar met dat van een verticuteermachine. De messen snijden hier echter bredere en diepere groeven in de gazonbodem met als doel hierin de graszaadjes te deponeren. De DZC450 zet daarbij het volle vermogen van zijn 6,5 pk sterke Honda-motor aan het werk. Het geheim van een goede doorzaaimachine is net om de zaadjes in de bodem te brengen. Hiervoor heeft Eliet een bijzonder zaadverdeelsysteem ontwikkeld. De gepatenteerde Helix Seed DuctTM slaagt erin om de graszaadjes tot net boven de vers gesneden groef te brengen en erin te blazen. Vervolgens wordt de groef dichtgewalst door de looprol van de machine. De bij het snijden van de groef weggefreesde aarde werpen de messen en een topdress-rotor vervolgens als een soort beschermende deklaag terug keurig bovenop het zaaibed. De tussenafstand tussen de zaailijnen is amper 25 mm, waardoor het verjongingseffect van een doorzaaibehandeling zeer spectaculair is. Bij voldoende neerslag is dit reeds binnen de 14 dagen merkbaar.
De voordelen qua handigheid en manoeuvreerbaarheid zijn bij deze 125 kg zware machine dezelfde als bij de verticuteermachines. Met een werkbreedte van 45 cm is de doorzaaimachine compact in afmeting en dankzij de walsaandrijving gemakkelijk te besturen. De doorzaaimachine heeft een aangename werksnelheid van circa 2 km/u. De volledige bediening kan gebeuren vanaf een trillingsgedempt stuur. Dat wil zeggen: het inschakelen van de messen en de rijaandrijving, het openen van de zaadafleg en het op werkdiepte brengen.
De aanbevolen zaaidiepte is tussen de 8 en 10 mm. Met een eenvoudige excenter-instelling kan men deze werkdiepte in stapjes van 2 mm bijregelen. De rotor van 23 cm diameter telt 45 Permanent Puntige MessenTM.
De zaadbak heeft een inhoud van 50 liter wat overeenkomt met een zak van 10 kg doorzaaimengsel waarmee gemiddeld 400 m2 kan worden doorgezaaid. Het zaaidebiet is eenvoudig te regelen volgens vooringestelde keuzemogelijkheid: 20 g/m2 – 25 g/m2 – 30 g/m2 35 g/m2.
Door de bewerking van het verticuteren hebben we de grasmat kunnen uitkammen en vrijmaken van onkruid. We hebben iets dieper moeten verticuteren om zoveel mogelijk onkruid uit te kammen. Daarna hebben we doorgezaaid en een drietal weken later waren de hanepootclusters vervangen door opgeschoten gras. Doordat we in het najaar vrij lang hogere temperaturen hebben genoten, is het gras mooi opgekomen en hebben de onkruidplekken van weleer plaatsgemaakt voor gras. Voor de visibiliteit op de foto hebben we de machinegangen niet aansluitend gemaakt. Daardoor zijn de geverticuteerde en daarna ingezaaide stukken duidelijk te onderscheiden van de niet-ingezaaide grasmat.