Ruim 70% van de geënquêteerde bedrijven in de mechanisatiesector ondervindt grote tot zeer grote gevolgen van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. De meest in het oog springende uitkomsten van de enquête waaraan 200 Fedecom-leden hebben deelgenomen, zijn de forse prijsstijgingen en de vertraagde leveringen van machines, onderdelen en componenten; deze worden door 95% van de ondervraagden als de grootste problemen aangewezen. Later dan geplande leveringen van landbouwmachines zijn voor gebruikers op de land- en tuinbouw- bedrijven, de loonwerkbedrijven en de beheerders van natuur- en sportparken extra vervelend voor een optimaal verloop van de voorjaarswerkzaamheden. Afnemers en leveranciers ervaren dat prijsstijgingen de pan uitrijzen en dat dit de onderlinge relatie onder druk zet. Prijsstijgingen van 20 tot 30% van de geplande leveringen zijn geen uitzondering. Ook zien steeds meer leveranciers dat afnemers/klanten onzekerder worden over hun investeringsplannen als gevolg van de voortdurende oorlog.
Hogere kosten, lagere omzet
Maar liefst 77% van de ondervraagde mechanisatiebedrijven verwacht 10 tot 30% hogere kosten als gevolg van hogere inkoopkosten van machines, componenten en onderdelen, maar ook als gevolg van hogere energiekosten. 70% van de geënquêteerde bedrijven verwacht een omzetdaling tot 30%, bijvoorbeeld doordat leveringen vertraagd zijn; opvallend is hier dat fabrikanten iets pessimistischer zijn dan dealerbedrijven. De bedrijven in de branche verwachten de prijsstijgingen niet volledig door te berekenen in de afzet.
Fabrikanten en dealerbedrijven zijn volop bezig maatregelen te nemen om de gevolgen van vertragingen in de leveringen en de snel stijgende prijzen op te vangen. Als top drie maatregelen geven de deelnemers aan de enquête aan: indexatie van prijzen in offertes opnemen, de looptijd van de offertes verkorten en het gesprek met de opdrachtgever aangaan. In het open blok van antwoorden is veelal genoemd: een combinatie van verschillende maatregelen. Opvallend is dat veel enquêtedeelnemers opmerken dat de vertraging in leveringen en prijsstijging in de totale keten gespreid zouden moeten worden. Dit kan worden vertaald als een oproep van machinefabrikanten en dealerbedrijven dat elke schakel in de keten een deel van de prijsstijgingen voor eigen rekening neemt. Gerard Heerink, directeur Fedecom, “de uitkomsten van de korte enquête laten zien wat actueel in de mechanisatiepraktijk ook daadwerkelijk gebeurt, nl. dat grondstofleveranciers, fabrikanten, dealerbedrijven en afnemers/gebruikers ieder een deel van de prijsstijgingen en vertragingen opvangen. Dat valt ook te concluderen uit de dalende brutomarges van machinefabrikanten en dealerbedrijven in de afgelopen 2 kwartalen. Hoewel machineleveranciers zich in allerlei bochten wringen om de afnemers tijdig en tegen verantwoorde prijzen te bedienen, valt er op dit moment beperkt zekerheid te bieden. Marktexperts verwachten dat de verstoring van prijzen, logistiek en dus de goederenleveringen nog tot in 2023 zal voortduren.”
Aanvullende maatregelen
Opmerkelijk is dat ruim 60% van de deelnemers aan de enquête wenst dat aanvullende maatregelen worden genomen. Er wordt niet zozeer gedacht aan overheidsbijdragen of financiële ondersteuning, maar wel aan meer transparantie in kostprijsberekeningen, gebruik van benchmarks en aanvullende afspraken in het uitbrengen van en omgaan met offertes. “Het is nog niet zo eenvoudig om effectieve branche-brede maatregelen te nemen of adviezen te geven die geen invloed hebben op de mededinging. Wel is aan te bevelen in een zakelijke afstemming tussen schakels in toeleverketens de rechten en plichten in de algemene Fedecom-leveringsvoorwaarden met wederzijds respect juist te hanteren”, aldus Gerard Heerink. “Daarbij is het alert acteren op inruilprijzen, offertes, volgen van grondstof- en goederenprijzen en vooral direct overleg met afnemers en leverancier de komende periode van extra belang”